Ne
afersi te Kalase se Turres, ne
anen juglindore te saj rreth 3km larg ndodhet fshati i Damnit.Ky emer
pak sa i deformuar mendojme se eshte nje trashegimni e emrit Damen, te
cilin kolonet helen e shnderruan ne ETTIDAAMNOS...Emri Epidamn eshte
konsideruar si emer me origjine ilire, poashtu sikurse permendet ne
burimet natike Epi-damn ose Epi-damno-os i perbere nga parashtesa Epi,
qe nder te tjera ka edhe kuptimin siper ose mbi.Ne kete rast emri ilir
do te ishte Damn.Kurse os eshte mbaresa e emrave ne gjuhen
greke.Ndryshimi i emrit ilir Damn ne emrin e sotem Domn, konsiston ne
kthimin e zanores "a" ne "o" nje nderrim fonetik
edhe sot i perdorur ne dialektin tiranas.Sikurse shihet ky toponim nuk
mund te jete nje rastesi por eshte nje trashegimni shume e lashte e
merit fillestar te qytetit ilir Damn qe eshte ruajtur deri ne ditet
tona.oponimi ne afersi te vendit ku ne mendojme se ndodhej qyteti i
lashte i Epidamnit na ndihmon ne percaktimin topografik te ketij
qyteti.Lidhur me kete problemdo te permendim edhe nje toponim tjeter, i
cili gjithashtu eshte nje trashegimni e merit te lumit Palam, te
permendur nga Skilaksi i mbeshtetur tek Hekateu dhe autore te tjere te
shekullit VI-V para Krishtit.Ai thote:"Palami rrjedh prane
qyteti te Epidamnit"Trashegimin e emrit Palam, sot e gjejme ne
nje fshat qe ndodhet ne skajin verilindor te fushes se Kavajes, i cili
mban emrin Pallamans.Ky fshat eshte rreth 5 km larg perroit te Dacit, i
cili sic do te shohim me poshte mendojme qe ky perrua te kete qene
shtrati i vjeter i lumit te lashte Palamnit.H. Myrto duke kundershtuar
Weithn, i cili mendon se perroi o Kavajes ishte lumi i lashte Palamn, ne
gjurmet arkeologjike te rrethit te Durresit ka gjetur nje perrua te
vogel prane fshatit Tilaj qe sot sipas H. Myrtos quhet Palama, dhe qe
dikur derdhej ne Leshniqe.Ne mendojme se ai mund te kete pasur rrjedhen
e vet nga veriu dhe atehere hidronomi Palama ruan vetem emrin e
Leshniqes se lashte.Emri i fshatit Pallamans apo i perroit te vogel
Palama jane trashegimni e emrit Pallamn, te identifikuar ne shtratin e
lumit te Shkumbinit, i cili sic kemi thene kalonte permes fushes se
Kavajes dhe ne shtratin e perroit te Dajcit.Emrat e siperpermendur i
gjejme sot te vendosur rreth 5km me ne verilingje te gryke derdhjes se
Palmnit te lashte.Kjo cvendosje ka te ngjare te jete bere per shkak
permbytjeje, ose edhe pas cvendosjes se shtratit te Shkumbinit ne
drejtim te jugut pikerisht aty ku ndodhet edhe sot ky lum.Emri i vjeter
Palamni krahasuar me emrin e fshatit Pallamans apo me ate te perroit
Pallama duket qarte qe eshte nje trashegimni e vertetuar plotesisht edhe
pse kane kaluar me teper se 2600 vjet.Se fundi do te shqyrtojme dhe nje
toponim tjeter po aq te rendesishem per problemin qe po trajtojme, eshte
fjala per Kepin e Lagjit i cili ne gjeofine fizike te Shqiperise,
permendet edhe me emrin Kepi Melis.Per nje emertim te tille kemi demin
e St. Bizantinit, sipas te cilit Dyrrahioni, qytet ilir, u quajt
Epidamn, vajza e te cilit, Melisa lindi Poseidonin djalin Dyrrahion.....prej
se ciles vendi ka marre emrin Melissonios, ku Poseidoni u bashkua me te.Si
perfundim shtojme se paraqitja me e detajuar e burimeve historike si
edhe te dhenat arkeologjike me te fundit, te sjella ne kete punim, bejne
qe problemi i percaktimit topografik te dy ne kete punim, bejne qe
problemi i percaktimit topografik te dy qyteteve te lashta Epidamnit dhe
Dyrrahut, te qartesohet, te argumentohet dhe te dokumentohet me mire.
|